İstanbul Kırmızısı

      İstanbul Kırmızısı… Bu ad səslənincə ağlıma elə dərin mənalar gəlirdi. Bir filmdən daha çox şeyi ifadə edir bu iki söz… Hələ bir də filmin aktyor heyəti ilə tanış olduqdan sonra düşündüm ki, bu adla və əlavə olaraq belə böyük isimlərlə yəqin ki, məni bir şahəsər gözləyir… Böyük gözləntilərlə izlədiyim bu film mənim üçün tam bir fiasko oldu. Heç vaxt təsəvvürümə gətirməzdim ki, bu böyük dördlünün - Halit Ergenç, Nejat İşler, Tuba Büyüküstün və Mehmet Günsürün bir arada olduğu film bu qədər qarmaqarışıq və gözlənilənin altında ola bilər.

       “İstanbul Kırmızısı” məşhur rejissor Ferzan Özpetekin ilk türk filmi olaraq tarixə keçib və onun eyniadlı kitabı əsasında sinemaya uyğunlaşdırılıb. İlk olaraq italyan dilində ssenarini yazan və sonra yardım alaraq türkcəyə tərcümə edən rejissor obrazlardan biri üçün xarici aktyorlara müraciət etsə də, rədd cavabı aldıqdan sonra bütün heyətin türk olacağına qərar verib. Beləliklə, İstanbulun bütün möhtəşəmliyinə şahid olduğumuz bu film 2017-ci ildə çəkilərək səbrsizliklə gözləyənlərə təhvil verilib.
     Filmdə 4 əsas obraz ön plana çəkilir: Orhan – Halit Ergenç, Deniz – Nejat İşler, Neval – Tuba Büyüküstün və Yusuf – Mehmet Günsür. Hər biri istedadını isbat etmiş tanınmış aktyorlardır. Bu film üçün də oyunculuqları ilə əllərindən gələni ediblər. Bir də ikinci dərəcəli obrazlardan Orhanın bacısı – Zerrin Tekindor var ki, onun da istedadını gözardı etmək haqsızlıq olar.

     Mövzuya gəldikdə kitab yazan Deniz yaxın dostu yazıçı və redaktor olan Orhanı Londondan Türkiyəyə çağırır. Öz kitabını redaktə üçün ona həvalə edən Dəniz obrazlarla real həyatda qarşılaşdıqda Orhanın alacağı üz ifadəsini görmək istəyir. Orhan darıxdığı ölkəsinə ayaq basaraq qarışıq bir həyatın içinə düşür. Guya real həyatda sahib olduğu dostlarını qələmə alan Denizin özünün qəribə duyğular içərisində olduğunu, xəyalların onu öz dünyasına qərq etdiyini görür. Kitabdakı obrazlarla qarşılaşdıqca isə Orhan hər şeyi beynində götür-qoy edir. O, artıq bir oxucu kimi bütün bu qəhrəmanları tanıyır. Lakin birdən-birə Denizin yoxa çıxması hər şeyi daha da qarışıq hala salır. Kitabda intihar edən Yusufla qarşılaşan Orhan ondan şübhələnsə də, ortaya çıxan sirrlər nəticəsində bu hadisədə kimin günahkar olduğuna hələ də qərar verə bilmir. İlk baxışda aşiq olduğu qadının evli olduğunu öyrəndikdən sonra isə duyğuları tamamilə qarışır. Neçə ildir ara verdiyi məşğuliyyətinə yazmağa yenidən başlayır… Və artıq dostunun kitabını tamamlamış kimi görürük onu… İstədiyi kimi obrazlarla oynayan Orhan sonda isə elə ən güclü hesab etdiyi obrazın - Yusufun “insana mükəmməl bir duyğu bəxş edir” deməsi ilə İstanbul boğazını üzərək keçmək üçün suyun qoynuna atılır.

      Bu qədər qarışıq hadisələrin içində sonda “Mən nə izlədim?” deyə bir sual yarandı məndə. Hətta bu qədər sual altında qalan məqam varkən filmin bitməsinə belə inana bilmədim. Aktyorluq yüksək səviyyədə olsa da, ssenari çox zəif gəldi mənə. Filmdə nə isə anladılmaq istəyib, ancaq hər şeydən bir az var, heç nə tamamlanmır. Əslində film gözəl başlamışdı, obrazlar kitabda və real həyatda fərqləndirilərək davam edə bilərdi. Bir yazarın əsərində insanlarla – obrazlarla istədiyi kimi oynadığı izləyiciyə çatdırıla bilərdi.
       Filmdə sevdiyim fikirlərdən bəhs etməli olsam ilk olaraq bunu qeyd etməliyəm: “Hem yazarlar kitaplarındakı karakterlerde bir az kendilerini anlatırlar…” Bu cümlə ilə Denizin qarışıq həyatının obrazlara da təsir etdiyini hiss etmək olar. Digər bir fikir isə: “Kötü alışkanlıkları olmayanlara asla güvenmem.” Bu fikri çox sevdim, məncə də hər ideal görünən insan içində mütləq nəyisə gizlədir. Sirli görünün insanlara isə güvənmək qeyri-mümkün olur. Kartlarını açıq oynamayan birinə necə əlinizdəkini göstərə bilərsiniz?
Həmçinin : “ – Bence, bu şehir beni bir az sevimsiz buluyor.

– İstanbul tam bir sürtükdür, hiç kimseyi geri çevirmez.” Bənzətmə qəribə olsa da, mükəmməldir deməliyəm. İstanbul bu qədər insana qucaq açır, hər gün minlərlə insan bu ölkədə qonaq olur. Bu gözəl şəhər isə hər kəsin qarşısında bütün gözəlliyi ilə, əzəməti ilə dimdik dayanır.
      Keçək mənim üçün qaranlıq qalan məqamlara və anlam verə bilmədiklərimə…
2 saata yaxın davam edən filmdə o qədər hadisələr bir-birini əvəz edə bilərdi ki, əksinə ikinci dərəcəli məqamlara yer verilərək filmin tempi aşağı salınıb. Məşhur Hekimbaşı yalısında – Denizin evində çəkilən bir çox gərəksiz səhnə var idi deyə düşünürəm: Qulluqçunun özəl həyatının ön plana çəkilməsi, Denizin xalalarının şit zarafatları…
Sonra aktyorların sözlərdən daha çox mimikalarının, jestlərinin üzərinə böyük yük düşürdü… O qədər lazımsız cümlələr var idi ki, səhnələrdə, bəzən aktyorların durğun baxışları gözümə çarpırdı. Onlar əllərindən gələni edirdi, sadəcə bu zəif ssenarini xilas edə bilmirdilər. Məsələn, Nevalin evli olduğunu sona ana qədər gizləməsi, Orhanın Nevala olan sevgisini onun ərinə etiraf etməsi və Nevalin həyat yoldaşının “müasirliyinin pik nöqtəsi”. :))) Sona qədər Denizin anidən yoxa çıxmağını necə açıqlayacaqlar deyə düşündüm. Hətta bir an bəlkə də sözügedən kitabı Orhan yazıb, Deniz də sadəcə onun qəhrəmanlarından biridirmi deyə özümə sual da verdim. Ancaq film heç belə bir səhnə olmayıbmış kimi bitdi. ((
      Və və Yusuf… Ən güclü obraz… Denizlə yaxın dostluqdan sevgi macerasına çevrilən bir münasibət… Heç olmasa insanın tipindən nə isə sezilməli idi. Bu da ssenarini uzatmaq xatirinə edilən yamaqlardan birinə bənzəyirdi. Həmçinin, Yusufun müəmmalı ölümü… Səhnələr bir-birini əvəz edərkən mənmi yuxuluyam, yoxsa bəzi səhnələri unudub filmə əlavə etməyiblərmi deyə tərəddüdə düşdüm.
        Dayanın hələ bu son deyil. Hələ ən son səhnəmiz var: Orhanın Yusufun bir sözünü düşünərək İstanbul boğazının sularına tullanmağı… Bir film ancaq bu qədər mənasız bitə bilərdi. “Yaxşı, müasir cərəyanı izləyib sonluğu izləyicinin öhdəsinə buraxmaq istəyib bəlkə Ferzan Özpetek” deyə ən pozitiv duyğularımla yanaşıram filmə. Təkcə sonluq olsa nə isə, ancaq bütün filmin izahını da izləyiciyə həvalə etmək gülməlidir. Filmdə Orhanı bu ölkədən didərgin salan səbəb və Denizin psixoloji pozuntuları qəzet materialları sayəsində çatdırılır bizə ancaq yənə də hadisələr natamam qalır. Bundan əlavə filmin təriflənin musiqisi də mənim zövqümə xitab etmədi.

      “İstanbul Kırmızısı”na verəcəyim bala gəldikdə sadəcə möhtəşəm aktyor işini və insanı valeh edən İstanbul mənzələrini nəzərə alaraq sadəcə 2 bal verə bilirəm. Elə bu il İstanbula səfər etmiş biri olaraq film məni yenidən bu möhtəşəm şəhərə uçurdu. Dünyanın ən gözəl şəhərinə… İstanbulun qırmızımtıl rənginə… İstanbul Kırmızısına.....
 

Opening Night

       Artıq 4 il olmuşdu ki, sevimli aktyorumdan yeni bir film seyr etmirdim. Bu səbəbdən internetdə axtarış edərkən ilk öncə Topher Grace filmoqrafiyasını nəzərdən keçirdim və izləyəcəyim filmlər siyahısını müəyyənləşdirməyə başladım. İlk seçimim 2016-ci il istehsalı “Opening Night” oldu.

         “Opening Night”ın premyerası 2016-cı ildə Los Angeles Film Festivalında olsa da, film 1 il sonra izləyici qarşısına çıxarılıb. Filmdə keçmiş Broadway müğənnisinin ilk musiqili tamaşasında uğursuzluqla qarşılaşdıqdan sonra həyatına istehsalat meneceri kimi davam etməsindən bəhs olunur. Hal-hazırda onun öhdəsində oxumaqdan daha məsuliyyətli bir iş var. Musiqili tamaşanın idarə edicisi olaraq səhnə arxasında fərqli xarakterli aktyor-müğənnilər arasında yarana biləcək hər bir qarışıqlığı aradan qaldırmalı, baş verə biləcək bütün tərslikləri dəf etməli və tamaşanın ən yüksək səviyyədə izləyici qarşısına çıxarılmasına cavabdeh olmalıdır. Ancaq pərdə arxasında heç də hər şey səhnədəki kimi qüsursuz görünmür. Tam bir dəlixana demək olar. Özünü dünya ulduzu sayanlar, cinsi azlıqlar, qadın düşkünü müğənnilər, hər kiçik şeyi problemə çevirən iştirakçılar və tamaşanın ilk gecəsindən mükəmməllik tələb edən direktor...

            Əslində musiqi janrında olan filmləri sevsəm də, bu film heç mənə xitab etmədi. Sadəcə Topher Grace aktyorluğunu sona qədər izləmək üçün dözdüm. Filmdəki sinxron rəqslər musiqi hissəsinə görə daha çox xoşuma gəldi. Geridə qalan dialoqlar isə məlum +18 mövzuya həsr olunmuşdu. O qədər mənasız detallar var idi ki, musiqili tamaşanın sehrini qaçırırdı.
          Filmdə ən bəyəndiyim səhnə elə son səhnə oldu. Sevdiyi qızın və yaxın dostunun təkidi ilə, qorxusu ilə üzləşən Nick - musiqili tamaşanı idarə edən baş qəhrəmanımız öz öhdəliyini, ssenarini diqqətə almadan səhnəyə çıxır və möhtəşəm ifası ilə izləyiciləri heyran edir. Alqışların müşayiəti ilə musiqili tamaşanın ilk gecəsi uğurla tamamlanır. Bu arada son səhnə ilə sevimli aktyorumun səsinin də gözəlliyi isbat olunur. Zatən bir filmi tək başına maraqlı etmək istedad deməkdir.

         Film sevgi, ehtiras, qısqanclıq, kin, tanınmaq arzusu, səhnə bağlılığı, səhnə qorxusu, peşmanlıq və bir çox mücərrəd anlayışı özündə ehtiva edir. Sevərək izlədiyimiz tamaşaların nə əziyyət bahasına başa gəldiyini, səhnə dünyasının kənardan göründüyü kimi parlaq, bəzəkli olmadığını gözlər önünə sərir. Topher Grace aktyorluğu və bəzi rəqslər xaricində filmdə bəyəndiyim bir şey olmadığı üçün “Opening Night” məndən sadəcə iki bal ala bildi.

Hadi be Oğlum

      Bu gün izlədiyim “Hadi Be Oğlum” mənə ən çox təsir edən filmlərdən biri oldu. Fraqmentini izləyəndə artıq məni nəyin gözlədiyini bilirdim ancaq ən sevdiyim filmlərdən birinə çevriləcəyi ağlıma gəlməzdi. Baş rollarda Kıvanç Tatlıtuğ, Büşra Develini gördüyümüz “Hadi Be Oğlum” 2018-ci il fevral ayında izləyici qarşısına çıxıb. Ancaq bu film haqqında rəylər müxtəlifdir. Bəyənənlər qədər sadəcə Kıvanç Tatlıtuğ olduğu üçün sona qədər dözüb izləyənlər də mövcuddur. Mən isə bu dramı sadəcə bəyənənlərdən olmadım, təxmini 2 saat müddətində göz yaşları içərisində yaşadığım həyata şükür edərək izlədim.

                           

       Onu qeyd edim ki, ilk əvvəllər Kıvanç Tatlıtuğu aktyor hesab etmədiyim, ciddiyə almadığım üçün bir qədər məyus oldum filmi seyr edərkən. Onu ilk dəfə “Gümüş” serialından tanımışdım. Mənə sadəcə yaraşığı ilə ön plana çəkilən eqosu yüksək “Best Model of the World” birincisi təsiri bağışlamışdı. Bəlkə də bunda serialın mənasız ssenarisinin də rolu böyük idi. Sonradan “Aşkı Memnu” serialında isə rolunun haqqını verən biri kimi çıxdı qarşıma. Bu dəfə isə öz xarakterini oynadığını düşünərək yenə ciddiyə almadım onu. Amma indi haqsızlıq etdiyimin fərqindəyəm. Mən Kıvanç Tatlıtuğu “Kuzey Güney” serialı ilə kəşf etdim deyə bilərəm. O rol məni o qədər sarsıtdı ki, artıq onun istedadına kiçik bir şübhə belə qalmadı məndə. Və.... Və indi bu film isə onun özünü necə inkişaf etdirdiyinə, necə durmadan üzərində çalışdığına şahid olmağıma səbəb oldu.  

               

       Keçək filmə... Burada balıqçı Ali və oğlunun hekayəsi anladılır. Ata və oğul münasibəti çox dərindən işlənib bu filmdə. Bir gecəlik münasibət nəticəsində dünyaya gələn bu uşaq xəstə olan anası tərəfindən istənmədikdə ona atası tək baxmaq məcburiyyətində qalır. Hər şey də bundan sonra başlayır. Gənc yaşda övlad sahibi
olan Ali kaptan bütün həyatını bu kiçik möcüzəsinə fəda edir. Əlbəttə bunda Alinin atasının da rolunu inkar etmək olmaz. Alini tək böyüdən Haşmet kaptan oğlunun körpəsini böyüdərkən ruhdan düşməsinə əsla icazə vermir. Ali ürəyində həm o kiçik yaşlarında ikən dünyasını dəyişən anasının acısını, həm də öz atası kimi tək övlad böyütməyin yorğunluğunu daşıyır. Efe beləcə balıqçıların əhatəsində böyüyür, ancaq böyüdükcə hər şey daha da çətinləşir. Efenin digər uşaqlar kimi olmaması onlar üçün problemlər yaradır. Ünsiyyət qurmaqda çətinlik çəkən Efe artıq 7 yaşı olsa da, nə bir söz deyir, nə də yaşıdları ilə oynayır. Ən əsası isə Aliyə atalıq duyğusunu dadmağa şans vermir.

Ünsiyyət qurmaq bir kənara heç onun üzünə belə baxmır. Ancaq Ali bir an olsun ümidsizliyə qapılmır. Oğlunun onun anladığını dərindən hiss edir. Bir gün... Nə zaman olursa olsun, onun gözlərinin içinə baxıb “ata” deyəcəyi günü səbrsizliklə gözləyir. Günlər keçdikcə oğlu ilə arasında məsafənin daha da böyüdüyünü hiss etdiyi anda onun piano ilə maraqlandığının şahidi olur. Bu kiçik ümid işığı belə dünyalara bərabər idi Ali üçün. Oyuncaq piano alaraq ünsiyyət qurmağa çalışır oğlu ilə. Və Efenin buna reaksiya verdiyini görən Ali dərhal onu müəllim yanına aparır.

Digər uşaqlardan fərqlənən Efenin istedadı bu sayədə üzə çıxır. Oğlu ilə qürur duyan Ali kaptan müəllimin təklifi ilə İstanbula konsertə gətirir onu. Ancaq Efe konsertdə ilk öncə pianoya toxunmağa qorxsa da, musiqinin səsi onun qorxusunu basdırır və bir anda orada olan hər kəsi pianoda ifası ilə məst edir. Bu musiqini çalarkən isə gücü atasına olan sevgisindən, onun sözlərindən alır. Onu düşündüyü üçün bütün duyğularını əllərinə ötürür və beləcə dinləyicilərin qəlbinə yol tapır. Nəhayət film atanın illərdir gözlədiyi an ilə - övladı ilə ünsiyyət qurmağı bacarması ilə bitir. Efe artıq qorxmadan onun gözlərinə baxa bilir.                    

        Sonda filmdə mənə ən təsir edən səhnələr

• Suya düşən Efeni xilas edən babasının özünün gücü tükəndiyi üçün boğulması... Kıvanç Tatlıtuğ bu səhnədə hər ikisini xilas edə bilmədiyi üçün yaşadığı çarəsizlik duyğusunu o qədər gözəl yansıdır ki izləyiciyə. 
• Oyuncaq pianoya Efenin toxunuşları... atasının sevinclə, ümidlə onun toxunuşunu izləməsi... bu səhnədə təkcə Kıvançın yox, kiçik aktyor - Alihan Türkdemirin də istedadı öz sözünü deyir. 
• Feridun Düzağaçın telefonda dinlətdiyi musiqini Efenin pianoda nöqsansız ifası...
• Və son olaraq Efenin konsertde musiqisini ifa edərkən atasını düşünərək keçirdiyi hisslər. Atası onun üzünə baxmadığını düşünərkən Efenin yuxuda olan atasını izləməsi... Bir musiqi parçasına sığdırılan dünya dolu hiss... 

        Filmin insanı sarsıdan səhnələri, musiqiləri, yüksək səviyyəli aktyorluq, seçilən məkanlar - hər şey o qədər ürəyimcə oldu ki, yazmaqla bitməz... Romantik filmlər, komediyalar izləməkdən yorulanlar üçün ela seçimdir “Hadi Be Oğlum”. Məndən də 5 bal alaraq ən sevdiyim filmlər sırasında yerini aldı.