Kürşat Başar – Yaz

         Bu dəfə sizə səmimi bir həyat hekayəsi barədə yazmaq istəyirəm. İlin bu soyuq, yağışlı günləri üçün seçdiyim kitab – Kürşat Başardan “Yaz”dır. Kitaba uzun müddətdir sahib olmağıma baxmayaraq bir neçə gün əvvəl təsadüfən əlimə keçdi. Həyatımın ən gözəl dövründə aldığım bu kitab indi də soyuq oktyabr günlərimi isti hekayəsi ilə qızdırır.
        Türkiyədə təkcə yazıçı kimi deyil, eyni zamanda jurnalist, aparıcı, ssenarist kimi tanınan Kürşat Başarla ilk tanışlığım onun sevilən və çox oxunan kitablarından biri 2014-cü ildə oxucuya təqdim olunan "Yaz"la oldu. Kitab sadə şəkildə dizayn olunsa da, mən bu sadəlikdə belə dərin bir məna tapmağı bacardım. Kəpənək şəkilli yay mənim üçün həm fərqli, həm də düşündürücü oldu. Belə ki, burada həm kəpənək ömrü kimi bir göz qırpımında keçən yay, həm də baş qəhrəmanın xoşbəxt həyatının sadəcə kiçik bir kəpənək ömrünə, qısamüddətli bir fəslə necə sığdığı gizlənib.Roman qəhrəmanımızın uşaqlıq xatirələrini, xoşbəxt, qayğısız anlarını, kiçik adada müharibə şəraitində keçən yaşamını oxuyucuya çatdırması ilə başlayır. Sadəcə filmlərdə şahid olduğumuz qorxu içində keçən həyatı bir də canlı səhnələrlə kitabdan oxuyuruq.

        Doğulduğu gün anasını itirmiş, uşaqlığının ən gözəl illərində atasız qalmış bir uşaq hər şeydən uzaqlaşıb xəyallar dünyasına çəkilir. Və zaman keçdikcə xəyallar reallığı itələyib sıradan çıxarmağa başlayır. Bu zaman isə qəhrəmanımız üçün tək çıxış yolu qalır. Özünün də dediyi kimi sözlərin sehrinə qapılıb hər şeyi öz dünyasında qurduğu kimi yazmağa başlayır. Özü də bilmədən bu dəyərli yolu seçən Murat əslində həyatının istiqamətini də müəyyənləşdirmiş olur. Yalnızca kitablarının əhatəsində özünü xoşbəxt hiss edən dayısı və ədəbiyyat müəllimi bu yolda ona böyük dəstək olur. İtkilərlə dolu ömrünə dayısının ölümü əlavə olunsa da, bu onun üçün dönüş nöqtəsi olur. Dayısından qalan miras - əvəzsiz əsərlərlə dolu kitabxana Muratı həyatın yeni mərhələsinə aparır.
       Kitablar arasında keçən bir həyata bir də nağıllardakı qədər sehrli bir eşq qoşulsa nə olar? Öz əlifbası, sirrlərlə dolu anları, etiraf edilməyə qorxulan gizli məqamları və yarım qalmış, bəlkə də heç dəyilməmiş cümlələri olan bir sevgi macərası? Emel obrazının əsərə daxil olması ilə roman mənim üçün daha rəngarəng, həyəcanlı olmağa başladı. Uşaqlıqdan hər şeyi yarım yaşayan bir oğlan bir qızı dəli kimi sevdiyi anda da bu natamamlığı hiss edir. Hər şeyi itirməyə o qədər alışıb ki, tezliklə bu sevginin də kəpənək kimi əlindən uçub gedəcəyini düşünür. Doğrudan da həyatın təməli uşaqlıqdan qoyulur. Məhrumiyyətlərlə dolu bir yaşama sahib olan Murat sona qədər də həyatının idarəsini əlinə almağı bacarmır.
       Kitablara qərq olaraq həyatda baş verənləri də əsərlərlə uyğunlaşdırır. Reallıqda susaraq, xəyallarında fırtınalar qoparır. Bu içindəki duyğuları yazıya köçürüb kitab çıxarmağa qərar verir. Və istəyi onu bir çox yerlətə sürükləyir. Həyatın bu qarışıqlığında araya illər, məsafələr, şübhələr, cavabsız suallar girməsinə rəğmən uzun zaman öncə ilk baxışda başlanan sevgi getdikcə alovlanaraq davam edir.
       Bütün bu yaşananlar fonunda isə özləmlə, həsrətlə dolu bir sevgi hekayəsinin şahidi olmaq oxucunu daha da həyəcanladırır. İnsan sevərkən itirməkdən o qədər qorxur ki, bir çox şeyi daxilində yaşasa da, dilə gətirmir. Verilməyən suallar, daxili yandıran şübhələr, dilin ucuna gəlib udulan sözlər, mənayüklü ancaq qaçırılar baxışlar... Sırf yuxudan ayılmamaq, sevgiyə zərər gəlməməsi üçün illərin fəda olunduğu hər şey...
      Bu romanda həyatın dolu-dolu hər anı canlandırılır. Sonluq düşündüyüm kimi bitsə də, yenə də “Yaz”ı çox sevdim. Kürşat Başardan ilk seçimim uğurlu oldu. Kitabı yağışlı bir gündə başlayıb, elə yağmur damlalarının pəncərəyə vurduğu bir gündə də bitirdim. Xatirəmdə oxuduqca doğmalaşan qəhrəmanlarımın ən gözəl anları və təsirli sonluq qaldı. Hər kəsə oxumağı tövsiyə edəcəyim kitablardan birinə çevrilən “Yaz” məndən 4 bal aldı. Sonda əsər bitsə də, təsiri hər oxuduqca davam edən sözləri sizlərlə paylaşıram:

• Neredeyse beyaza çalan bir örtü örtülmüş sanki denizin üzerine. Uyanmak istemeyen, mutlu, şımarık bir kadın gibi belli belirsiz kıpırdanıyor. 
• Tıpkı hayat gibi, onu yazmak da eski zamanlardan kalma dev bir duvarın önünde dolaşarak, ona elini sürerek, sihirli taşa dokunup gizli geçidi bulmak, sizi bambaşka, bilinmeyen yerlere götürecek kapının kilidini açmaya çalışmak gibi hem gizemli ve heyecan verici hem de çoğu zaman umarsız bir çaba.
• Sözcükler hayal gücünüzü kullanmanızı sağlar, görüntülerse sınırlar.
• Sözcüklerin büyüsüne fazla kapılırsanız, gerçekliği en iyi biçimde tanımladığınızı ve anladığınızı sanırken aslında sıradan gerçeğın karşısında sizi şaşkın bırakacak büyük bir yanılsama yaşarsınız. 
• Çocukluk ancak anılarda, belleğın karmaşık katmanları arasında bir yerlerde, başkalarına anlatılamayan kokularda, sırlarda kalır. Ancak sözcüklere dökülebilir. 
• Gittikçe kısalan cümlelerle, gittikçe hızlanan anlatım biçimleriyle, yüzyıllarca yazılsa da tam olarak anlatılamayan bir duygunun bir şarkıda en basit haliyle tekrarlanmasıyla yetiniyor mu herkes artık?
• Kitapları okurken hep aynı şeyi düşünürüm. sözcükler asla beleğimizdekilerin tamamını dile getiremez. Bir insanın hayatı sözcüklere döküldüğünde inanılmayacak kadar kısa kalır. Eğer insan, belleğınden geçebilenlerin tümünü yazıya dökmeyi başarsaydı, okunması mümkün olmayan sayısız cilde bile sığmazdı. 
  
• Bunca yıldan sonra anladığım şeylerden biri de şu ki, anılar silinse de, zaman herşeyi unutturacak bir hızla geçip gitse de, hayatın belli bir yerinde ardımızda bıraktığımız "keder" bizimle kalıyor. 
•  Yazmak, herşeyi anlatmak, açıklamak, başkalarına göstermek gibi görünse de, aslında yalnızca size ait parmak iziyle girilen gizli bir oda gibi kendinizi bir ünlemin, bir soru işaretinin, birkaç noktanın ardına gizleyebildiğimiz bir yer ve belki de yazmayı bu yüzdün sevdim hep. 
• Aşk aslında sözcüklere dönüştüğü zaman var. Büyük, unutulmaz aşkların en önemli özelliği yazılmış olmaları...
• Çocuklar bir hayal dünyasında yaşar ama aslında hepimizden fazka gerçekçidirler. Ne yapmak istediklerini bilmediklerinde ağlarlar. Kafaları karıştığında, hayalle gerçek birleşmediğinde mutsuz olurlar. tıpkı bizim gibi. Ama onlar buna katlanmak gerektiğini bilmezler. bunu öğrendiğimiz zaman büyümüş oluruz. 
• İnsanın başka yerlerde başka hayatlar kurup kendisini tümüyle bir başkası gibi göstermesi mümkün ama aynaya baktığında gördüğü kendi yüzünden kurtulması mümkün değildir. 
• Ama birini yokluğunun bile bir anlamı olması hayatın en nadir rastlanan duygusudur. 
• Bazen bir coğrafyanin saati, orada yaşayan herkesin saatiyle aynı olmaz..

Kardeşim Benim

Son zamanlar blog yazılarımda passiv olmuşam :( İndi isə bir film haqqında yazımla geri dönüş edirəm...
     Məni yenidən yazmağa təşviq edən film nə zamandır izləməyi planlaşdırdığım "Kardeşim Benim" oldu. Hələ kinoteatrlarda göstərilmədən izləyəcəyim filmlər sırasında yerini almışdı. Doğrusu, aktyor qrupu elə də sevdiklərimdən ibarət olmasa belə fraqmenti ilə məni cəzb edən "Kardeşim Benim"i izləmək dünənə qismət imiş.
      Öncə film haqqında əsas məlumatları nəzərinizə çatdırım. "Kardeşim Benim" 15 yanvar böyük ekrana çıxan, baş rollarda Murat Boz, Burak Özçivit və Aslı Enveri gördüyümüz bir komediya dram qarışıq bir filmdir. Azərbaycanda isə 9 fevralda izləyiciləri ilə görüşüb bu kino.
      Mövzuya gəldikdə isə sadə bir türk ideyası deyib keçə bilərsiz. Mən də elə deyirəm. :) Ancaq maraqlı səhnələrlə və aktyor seçimi ilə yalnız bəyənilmək üzrə planlaşdırılıb hər şey. Filmdə Ozan və Hakan adlı 2 qardaşdan bəhs olunur. Ataları toy müğənnisi olan bu qardaşların uşaqlığı kənd-kənd gəzərək toyları şənləndirib pul qazanmaqla keçib. Analarını kiçik yaşda itirən Hakan və Ozan arasında münasibət elə o andan pozulsa da, bunu getdikcə anlamağa başlayıblar. hal-hazırda fərqli musiqi tərzlərində irəliləyən qardaşları uzun illər sonra atalarının ölümü bir araya gətirir. Ata ölməzdən öncə onlar üçün kiçik bir video çəkərək onlara həm vəsiyyətini, həm də son istəyini çatdırır. Heç bir zaman onlara deyə bilmədiyi səhvini dolayı yolla anladaraq oğulları arasındakı küskünlüyü də bitirəcəyini düşünür. Məcrubən atalarının son istəyini reallaşdırmağa çalışan Ozan və Hakan bunu tezliklə edib yenidən öz normal həyatlarına qayıtmağı planlaşdırırlar. Ancaq hər şey bu qədər sadə ola bilər mi?

      Film ilk başlarda əyləncəli gəlsə də, sonluğa yaxın hadisələr dramatikləşir. Gülüş və göz yaşları qarışıq izlədiyim filmlərdən oldu. Onu qeyd edim ki, Murat Boz filmin əyləncəli olmasında əsas rol oynayıb deyə düşünürəm. İlk təcrübəsi uğurlu alınan müğənni bu işində də mənim rəğbətimi qazandı, oynadığı rol ilə
öz xarakteri üst-üstə
düşdüyündən olsa gərək. :)

  "Kardeşim Benim"də ən sevdiyim nüans 2 qardaş arasındakı münasibətin ataları tərəfindən bilmədən pozulması və illər sonra yenidən onun vasitəsilə qurulması oldu. Analarının ölümü ilə bir-birindən uzaqlaşan Hakan və Ozan, biri bütün yükü çiyinlərinə alıb uşaqlığını tezliklə yox edərək, digəri isə uşaqlığından qurtulmadan böyüyüb. Sadəcə atalarının son arzusunu yerinə yetirmək üçün bir araya gəlsələr də, aralarındakı qopmaz bağı kəşf etdilər. İstər çətinlikdə olsun, istər ən xoş anlarında bir-birindən əsla uzaq qala bilməyəcəklərini anladılar.

       Hekayə onların həyatını qələmə almağı planlaşdıran müxbir ilə genişlən
dirilib, onun
sayəsində yol macəraları daha maraqlı və ən əsas da sevgi qatılaraq keçir. Zeynep bu macəraya yalnızca işində irəli getməyi planlaşdıraraq atılsa da, onun üçün də hər şey dəyişir. Yazılıb hər kəsə çatdırılan xəbərlərlə ancaq bu xəbərin mərkəzindəki insanlara zərər verəcəyini, bir müddət sonra oxuyanların unudacağı ancaq yaralananların həyatındakı önəmli insanlar olduğunun fərqinə varan Zeynəp üçün artıq işinin heç bir dəyəri qalmır. Qısacası bir yolculuq hər 3 insanın həyatını dəyişdirir.
       Filmdə bəzi misaralarından istifadə olunan o şeiri tapıb oxumasaydım bəs necə şeir vurğunu sayardım özümü? )) Müəllifi Ataol Behramoğlu olan bu şeir həqiqətən filmə çox yaraşmışdı. Buyurun siz də tanış olun...

YAŞADIKLARIMDAN ÖĞRENDİĞİM BİRŞEY VAR

Yaşadıklarımdan öğrendiğim bir şey var:
Yaşadın mı, yoğunluğuna yaşayacaksın bir şeyi
Sevgilin bitkin kalmalı öpülmekten
Sen bitkin düşmelisin koklamaktan bir çiçeği
İnsan saatlerce bakabilir gökyüzüne
Denize saatlerce bakabilir, bir kuşa, bir çocuğa
Yaşamak yeryüzünde, onunla karışmaktır
Kopmaz kökler salmaktır oraya
Kucakladın mı sımsıkı kucaklayacaksın arkadaşını
Kavgaya tüm kaslarınla, gövdenle, tutkunla gireceksin
Ve uzandın mı bir kez sımsıcak kumlara
Bir kum tanesi gibi, bir yaprak gibi, bir taş gibi dinleneceksin
İnsan bütün güzel müzikleri dinlemeli alabildiğine
Hem de tüm benliği seslerle, ezgilerle dolarcasına
İnsan balıklama dalmalı içine hayatın
Bir kayadan zümrüt bir denize dalarcasına
Uzak ülkeler çekmeli seni, tanımadığın insanlar
Bütün kitapları okumak, bütün hayatları tanımak arzusuyla yanmalısın
Değişmemelisin hiç bir şeyle bir bardak su içmenin mutluluğunu
Fakat ne kadar sevinç varsa yaşamak özlemiyle dolmalısın
Ve kederi de yaşamalısın, namusluca, bütün benliğinle
Çünkü acılar da, sevinçler gibi olgunlaştırır insanı
Kanın karışmalı hayatın büyük dolaşımına
Dolaşmalı damarlarında hayatın sonsuz taze kanı
Yaşadıklarımdan öğrendiğim bir şey var:
Yaşadın mı büyük yaşayacaksın, ırmaklara,göğe,bütün evrene karışırcasına
Çünkü ömür dediğimiz şey, hayata sunulmuş bir armağandır
Ve hayat, sunulmuş bir armağandır insana

     Sevgi, bağlılıq, ümid, inadkarlıq, peşmanlıq, qürur, dəstək, qayğı - hər şey tapacağınız bir filmdir "Kardeşim Benim". Murat Bozun özünü əks etməsi, Burak Özçivitin rolun öhdəsindən gəlmək üçün özəl çalışması, Aslı Enverin asan rollarından biri olduğu üçün daha çox əylənməsi, şirinliyi filmə xüsusi rəng qatıb. Mən çox bəyəndim və sevə-sevə 5 bal verirəm. İzləyin peşman olmazsınız. ;)